شبکه بهداشت و درمان رباط کریم

  آسم یکی از شایع ترین بیماری های مزمن غیرواگیر است که بیش از 260 میلیون نفر را در دنیا مبتلا کرده است و مسئول بیش از 450 هزار مرگ در سال در سراسر جهان است که بیشتر آن ها قابل پیشگیری هستند. نظر به اهمیت موضوع و ضرورت پیشگیری و کنترل این بیماری؛ اولین سه شنبه ماه می را به عنوان روز جهانی آسم نام گذاری شده است که امسال این روز مصادف با 18 اردیبهشت سال 1403 با شعار" ارتقاء درمان آسم با آموزش" می باشد.

  آسم یک بیماری التهابی مزمن و غیرواگیر ریه است. مزمن به این معناست که بیماری همیشه وجود دارد؛ حتی زمانی که بیمار احساس ناخوشی ندارد. در این بیماری به دنبال واکنش که راههای هوایی به عوامل محرک و حساسیت زا )آلرژیک(  وقایع زیردر راههای هوایی رخ می دهد:

-  پوشش داخلی راه های هوایی، متورم و ملتهب می شود.

- ترشحات راه های هوایی )موکوس(  زیاد می شود.

- عضلات اطراف راههای هوایی منقبض می گردد.

این سه عامل، موجب انسداد راه های هوایی می شوند و درنتیجه، هوای کمتری از مجاری هوایی عبور می کند. در ادامه، با سخت تر شدن عمل تنفس، علایم آسم به صورت سرفه، خس خس سینه و تنگی نفس بروز می کند.

عل

 سرفه های طولانی بیش از 4هفته، خس خس سینه مکرر، تنگی نفس و احساس سنگینی در قفسه سینه از مهمترین علایم ابتلا به بیماری آسم محسوب می شوند. درصورت مشاهده این علایم حتما" با پزشک خود مشورت نمایید.

علل آسم:

علت دقیق و اصلی آسم هنوز نامشخص است ولی آنچه تا کنون روشن شده این است که اگر در خانواده فرد، سابقه یکی از انواع بیمار یهای آلرژیک)اگزما ، آلرژی بینی، آلرژی غذایی و آسم( وجود داشته باشد، احتمال بروز آسم در چنین فردی و خانواده اش بیشتر می شود.  به علاوه، تماس با بعضی از مواد حساسیت زا و محرک ممکن است سبب افزایش احتمال ابتلا به آسم شود. برخی افراد به دلیل تما سهای شغلی ممکن است دچار آسم شوند( مانند کارگران نانوایی، چوب بری، رنگسازی و... ) همچنین ممکن است بیماری آسم درافرادی که هیچ سابق های از آلرژی ندارند نیز رخ دهد.

مهمترین عوامل محیطی که می توانند سبب بروز یا تشدیدآسم شوند، عبارتند از:

بسته آموزشی آسم

• گرده های گل و گیاه
• عوامل حساسیت زای حیوانات )پر، مو یا پوست(
• قارچ ها و کپکها
• هیره یا مایت موجود در گردوخاک خانه ها
• سوسک و انواع حشرات- دود سیگار و سایرمواد دخانی مانند قلیان و پیپ
• آلودگی هوا
• تغییرات آب وهوایی، به خصوص هوای سرد وخشک
• بوهای تند )مانند رایحه عطر و ادوکلن(
• آلاینده های شیمیایی مانند شوینده ها و حشره کش ها
• تغییرات هیجانی شدید )مانند گریه و خنده شدید، غم و شادی مفرط، استرس)
• عفونت های ویروسی )مانند سرماخوردگی و آنفلوانزا) ع
• ورزش و فعالیت فیزیکی
• داروهایی مانند آسپیرین و برخی مسکن ها
• مواد افزودنی غذاها و حساسیت های غذایی، به ویژه در کودکان
• عدم تغذیه با شیر مادر
• کمبود ویتامین D و چاقی.

حمله آسم:

وقتی شدت علایم آسم از حد معمول بیشتر می شود به آن حمله آسم اطلاق می شود.حمله های آسم معمولا شدت متفاوتی دارند. بعضی از آنها گاهی آنقدر شدید می شوند که حتی می توانند مرگبار باشند.اما بیشتر حمله های آسم از چنین شدتی برخوردار نیستند. درهرصورت علایم حمله شدید آسم عبارتند از:

1) تنگی نفس شدید و تنفس سطحی و سریع

2) عرق سرد 

 3) خس خس پیشرونده

4) استفاده از عضلات تنفسی فرعی که نشانه اش کشیده شدن پوست قفسه سینه و عضلات بین دنده ای به درون قفسه سینه است.

5) ناتوانی در بیان یک جمله

6)افت سطح هوشیاری

چگونه آسم را درخانه کنترل کنیم:

• از نگهداری حیوان خانگی در منزل اجتناب کنید.
• خودتان را از مواجه با گل و گیاه و گرده ها دور نگه دارید.
• از سگار کشیدن بپرهیزید و نگذارید کسی در حوالی شما سیگار بکشد.
• هنگام نظافت منزل در و پنجره ها را باز  کنید.
• با شستشوی مرتب لوازم خواب از شر مایت ها در امان باشید.
• در هوای آلوده حتی المقدور از منزل خارج نشوید.

با محافظت و مراقبت خود از عوامل بروز و تشدید کننده آسم که در بالا ذکر شد میتوان از بروز آسم در افراد و یا تشدید علایم آن در بیماران مبتلا پیشگیری کرد.

 منبع:  برگرفته از بسته آموزشی راهنمای خودمراقبتی در آسم