شبکه بهداشت و درمان رباط کریم

روز جهانی فشارخون -27 اردیبهشت 1402(17 می 2023)

 با اندازه گیری دقیق فشارخون و کنترل آن، عمر طولانی تری داشته باشید.

طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال 2019، حدود یک میلیارد و سیصد میلیون نفر از افراد 30 تا 79 سال در جهان مبتلا به فشارخون بالا هستند در حالی که 46 درصد بیماران از بیماری خود مطلع نیستند کمتر از نیمی از بیماران شناسایی و درمان می شوند و 21 درصد این افراد کنترل مطلوب فشارخون دارند.در همین سال 10.8 میلیون نفر در جهان؛ جان خود را براثر علل مرتبط با فشارخون از دست داده اند.

براساس نتایج پیمایش ملی بیماری های غیرواگیر در سال 1400؛ حدود 32% افراد 18سال و بالاتر در کشور مبتلا به بیماری فشارخون هستند.

بیماری فشارخون بالا، اصلی ترین عامل قابل تغییر برای ناتوانی و مرگ و میر زودرس ناشی از بیماری های قلبی، بیماری های مزمن کلیه و سکته مغزی در ایران و جهان است. نکته مهم در پیشگیری و کنترل بیماری فشارخون بالا، بحث بدون علامت بودن این بیماری و عدم اطلاع افراد مبتلا به فشارخون از بیماری خود و نیز عدم درمان صحیح و کنترل بیماری است. به همین دلیل این بیماری به عنوان قاتل خاموش شناخته می شود. یکی از موانع مهم در کنترل موثر فشارخون بالا عدم اطلاع مردم از بالا بودن میزان فشارخون خودشان است.این موضوع ضرورت توجه بیش از پیش به این بیماری را مطرح می کند.

روز 17 ماه می (27 اردیبهشت ماه) به عنوان روز جهانی فشارخون؛ فرصتی برای اطلاع رسانی در خصوص این بیماری و اندازه گیری آن به منظور پیشگیری، کنترل و درمان است.

شعار امسال" فشارخون خود را دقیق اندازه گیری کنید" و پیام آن با اندازه گیری دقیق فشارخون و کنترل مطلوب آن، زندگی باکیفیت و عمر طولانی تری داشته باشید".

فشارخون بالا یا پرفشاری خون سبب عوارض مختلفی در بدن می شود و ممکن است به خطر بزرگتری مانند سکته قلبی و مغزی، بیماری کلیوی، اختلالات چشمی، کماء، یا حتی مرگ منجر شود. در حالیکه این بیماری براحتی با یک اندازه گیری ساده فشارخون در خانه یا مراکز درمانی با استفاده از دستگاه فشارخون، قابل تشخیص و بدنبال آن قابل درمان و کنترل است. مهم این است که کسانی که فشارخون آن ها اندازه گیری شده است از میزان فشارخون خود و مفهوم آن مطلع شوند و افرادی که فشارخون بالا دارند، برای ارزیابی بیشتر و درمان از طریق ارجاع به پزشکان و مراقبت های بالینی ارتباط داده شوند.

علت‌های ایجاد فشار خون بالا عبارتند از :

7. ارث: در صورت ابتلای یکی از اعضای خانواده به فشار خون بالا، احتمال ابتلای سایر اعضای خانواده زیاد است.
8. سن: با افزایش سن احتمال بروز فشار خون بالا بیشتر می­شود.
9. چاقی: افرادی که وزن بالاتر از حد طبیعی دارند، شانس بیشتری برای ابتلا به فشار خون بالا دارند.
10. فعالیت بدنی کم
11. مصرف الکل
12. مصرف زیاد نمک
13. قرص‌های ضدبارداری­های خوراکی: بانوانی که از قرص ضدبارداری خوراکی استفاده می­کنند، احتمال بیشتری برای ابتلا به فشار خون بالا دارند مخصوصاً اگر همزمان سیگار بکشند.
14. جنس: تا سن 45 سالگی، فشار خون بالا در مردان شایع­تر است. در 45 تا 54 سالگی خطر در دو جنس برابر است. بعد از 54 سالگی، خطر ابتلا به فشار خون بالا در زنان بیشتر می­شود.
15. ابتلا به بیماری‌های دیابت، بیماری مزمن کلیه، تیروئید، غدد فوق­کلیه یا چربی خون بالا، احتمال بروز فشار خون بالا را بیشتر می­کند.

اقدامات زیر برای  برای کنترل فشار خون بالا ضروری است:

7. مراجعه منظم به پزشک
8. مصرف دارو به‌طور منظم
9. رعایت رژیم غذایی مناسب (کم نمک و کم چرب و افزایش مصرف حبوبات، میوه و سبزی)
10. داشتن فعالیت بدنی منظم
11. عدم مصرف سیگار و الکل
12. کنترل وزن
13. مصرف میوه و سبزیجات: در میوه‌ها و سبزیجات وجود ماده ای به‌نام پتاسیم موجب کاهش فشار خون می شود .

فعالیت بدنی می‌تواند فشارخون را کاهش دهد:

7.  انجام فعالیت بدنی علاوه بر کاهش فشار خون باعث تقویت ماهیچه ها، بهبود سوخت و ساز، کنترل وزن و کاهش بیماری‌های مزمن می‌شود.
8. اگر قبلا" فعالیت بدنی نداشته‌اید، یک‌باره شروع به انجام فعالیت بدنی نکنید. بلکه به آرامی شروع و بتدریج مدت و شدت آن را افزایش دهید. افراد بالای 40 سال قبل از شروع فعالیت بدنی و ورزش باید با پزشک مشورت کنند.
9. فعالیت بدنی داشتن به معنای انجام تمرینات سخت ورزشی نیست، بلکه فعالیت‌هایی نظیر انجام کارهای منزل، پیاده روی و یا نرمش جزء فعالیت بدنی محسوب می‌شوند و اگر با شدت متوسط انجام شوند اثرات مطلوبی بجا می گذارند.
10. برای بیماران مبتلا به فشار خون انجام فعالیت‌هایی مانند وزنه برداری که به تلاش بیش از حد نیاز دارند توصیه نمی‌شود.
11. بهترین نوع فعالیت بدنی برای افراد مبتلا به فشارخون بالا، فعالیت‌هایی مانند پیاده روی، دویدن آهسته، شنا، دوچرخه سواری و استفاده از دوچرخه ثابت است.
12. پیاده روی؛ ارزان‌ترین، مؤثرترین و آسان‌ترین نوع فعالیت بدنی است.
13. افراد مبتلا به فشارخون بالا قبل از شروع پیاده روی، بهتر است حرکات کششی انجام دهند.

 تنها راه تشخیص فشار خون بالا، اندازه گیری فشار خون است.

• با یک‌بار اندازه گیری فشار خون، نمی‌توان فشار خون بالا را تشخیص داد.
• در افرادی‌که فشارخون طبیعی دارند حداقل هرسال یکبار باید فشارخون خود را کنترل کنند.
•  اگر میزان فشار خون بالاتر از ₁₁₀/¹⁸⁰ میلی متر جیوه باشد باید هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کرد.

چگونه آگاهی از فشارخون بالا را افزایش دهیم؟

باتوجه به ادغام بیماری های غیرواگیر در نظام مراقبت های بهداشتی اولیه؛  تمام افراد بالای 30 سال می توانند با مراجعه به مراکز خدمات جامع سلامت از سلامت قلب و میزان فشارخون خود آگاه  شده و راهنماییهای لازم را دریافت نمایند.

منبع:  برگرفته از محتوای آموزشی معاونت بهداشت